طی سال 2022 شایعاتی منتشر شد مبنی بر اینکه یک دیتا‌بیس یا پایگاه داده شامل اطلاعات 500 میلیون کاربر واتساپ روی دارک‌وب قرار داده شده و آماده فروش است. بر این اساس پیکان تهدید کلاهبرداری واتساپی علیه میلیون‌ها کاربر نشانه رفته و عده زیادی را نگران کرد.
اپلیکیشن واتساپ با وجود محبوبیت، مأمنی برای کلاهبرداری مجازی عده‌ای از شیادان شده و هرازگاهی خبرهایی در این زمینه منتشر می‌شود که حاکی از این اتفاق تلخ است. همانطور که می‌دانید واتساپ یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های ارتباطی در تمام دنیاست که امکانات زیادی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. به‌طوری‌که متا اعلام کرده بیش از دو میلیارد کاربر و نیمی از افرادی که به اینترنت دسترسی دارند در سراسر جهان از این اپلیکیشن استفاده می‌کنند. اما همین موضوع باعث سوءاستفاده عده‌ای شده تا دست به سرکیسه کردن افراد ناآگاه بزنند. بدیهی است که هرچقدر محبوبیت عاملی در بین مردم بیشتر باشد کلاهبرداران و شیادان فرصت را بیشتر غنیمت می‌شمارند تا به هر شیوه‌ای که امکانش فراهم باشد دست به اخاذی از قربانیان بزنند.
در این مقاله سعی خواهیم کرد تا شیوه‌های مختلف کلاهبرداری واتساپی را برای جلوگیری از به دام افتادن کاربران معرفی کنیم.
ارائه اطلاعات حساب ارزی به کاربر
اگر از اپلیکیشن واتساپ استفاده می‌کنید ممکن است پیامی از طریق یک شماره ناشناس با کد خارج از کشور به شما ارسال شده باشد که اطلاعاتی مانند نام‌کاربری، رمز‌عبور و آدرس سایت را به همراه اطلاعات مبلغ قابل توجهی در یک حساب به زبان فارسی در اختیارتان قرار دهد. اغلب دیده شده که پروفایل این حساب‌های ناشناس که چنین پیام‌هایی را برای کاربران واتساپ ارسال می‌کند دارای عکس‌های جالبی مانند عکس کودکان است. این موضوع می‌تواند دو دلیلی داشته باشد یکی برانگیختن حس کنجکاوی کاربر و دیگری دادن وجهه عادی یا سمپاتیک به این حساب‌ها است اما در واقع این یک دام از سمت کلاهبرداران است. شیوه کار آنها به این صورت است که با دادن این اطلاعات حساس، قربانی را ترغیب به باز کردن سایت موردنظر می‌کنند. سپس آن فرد بعد از ورود به سایت با حساب ارزی قابل برداشت توسط یک دکمه برداشت مواجه می‌شود که با فشردن آن متوجه می‌شود برای دسترسی به مبلغ موجود در حساب موردنظر به یک کلید نیاز دارد. اما از آنجا که کلید را در اختیار ندارد به روش دیگری که در سایت گفته شده متوسل می‌شود. این روش که ارتقای حساب نام دارد چند سطح را برای برداشت از حساب معرفی می‌کند اما نکته اینجاست که برای رفتن به هر سطحی باید مبلغی پرداخت شود که در مقایسه با مقدار پولی که در حساب وجود دارد فرد را ترغیب به پرداخت می‌کند. اما در میانه راه بعد از طی چند مرحله یا سطح و پرداخت پول، ناگهان مرحله دیگری وجود ندارد و به این ترتیب کاربر خودش را در دام کلاهبرداری واتساپی می‌بیند. متاسفانه در این مواقع به دلیل اینکه تراکنش‌ها در فضای بلاک‌چین و به‌صورت ناشناس اتفاق می‌افتند قابلیت پیگیری وجود ندارد.
پیشنهاد پیوستن به سایت‌های مستهجن
پیشنهاد پیوستن به سایت‌های مستهجن، بیشتر در اینستاگرام اتفاق می‌افتد اما این احتمال وجود دارد که برای کاربران واتساپ نیز چنین پیامی ارسال شود و افراد را برای پیوستن به سایت‌های غیراخلاقی یا حتی دوست‌یابی مجازی صرف‌نظر از اینکه این مسائل در منطقه‌ای که کاربر زندگی می‌کند جزو اعمال مجرمانه محسوب می‌شود یا خیر ترغیب کند. به این ترتیب با ارسال یک لینک و گاهی چندعکس کاربرانی را که در مقابل این مسائل از خود ضعف نشان دهند فریب داده و زمینه را برای آلوده شدن دستگاه‌شان به انواع بدافزار و فیشینگ‌ها جهت سرقت اطلاعات شخصی آنها فراهم می‌کنند. نکته قابل توجه اینکه در این شیوه کلاهبرداری واتساپی اغلب جامعه هدف نوجوانان و کودکان هستند. چون این کاربران به دلیل هیجانات مقتضی سن‌شان، نزدیک شدن به بلوغ جنسی، کم‌اطلاعی و گاهی هم محدودیت‌های اعمال شده، در برابر این مسائل آسیب‌پذیرتر از بقیه افراد هستند. بنابراین هوشیاری والدین در این مواقع برای جلوگیری از مورد سوءاستفاده قرار گرفتن فرزندانشان لازم و ضروری است.
ادعای دوستی یا آشنا بودن با کاربر
خطر دیگری که کاربران را تهدید می‌کند و ممکن است آنها را در دام یک کلاهبرداری واتساپی گرفتار کند این است که برخی از افراد سودجو خودشان را به جای دوست قدیمی یا آشنای خانوادگی فرد جا می‌زنند و بعد از اینکه به شیوه‌های مختلف اعتماد فرد موردنظر یا قربانی را به‌دست آوردند از او درخواست پول‌های رایج یا تامین پول‌های دیجیتال مانند تتر (به‌دلیل برابری ارزش این ارز دیجیتال با دلار آمریکا) برای خودشان می‌کنند. این موارد در کشور ما اغلب به این صورت گزارش شده که شخص کلاهبردار خودش را به جای یکی از افراد معتمد محل یا فرد معروفی که کاربر، آشنایی یا دوستی دورادوری با او دارد جا می‌زند و از او درخواست پول می‌کند. البته شیوه دیگر این افراد برای استفاده از این ترفند این است که پیامی را به شخص قربانی ارسال کرده و توضیح می‌دهند که گوشی آنها خراب شده یا در یک حادثه شکسته است و اکنون اجبارا با گوشی فرد دیگری پیام ارسال کرده‌اند و تقاضای پول را به این روش مطرح می‌کنند. به یاد داشته باشید از آنجا که اکثر این موارد یک دام برای اخاذی است درصورت برخورد با چنین مسائلی ابتدا سعی کنید با فردی که در دنیای واقعی می‌شناسید ارتباط برقرار کرده و بدون اطمینان از این مساله اقدام به انتقال پول یا تامین ارز دیجیتال برای شخصی که به شما پیام داده نکنید.
پیشنهاد دورکاری با درآمد دلاری
پیشنهاد دورکاری با حقوق وسوسه‌انگیز معمولا از سمت شخصی که خودش را صاحب یک کسب و کار بزرگ و بین‌المللی در یک کشور توسعه یافته یا درحال توسعه معرفی می‌کند ارسال می‌شود و با ارسال پیامی حاوی لینک کاربر را به سودای یک کار پردرآمد و با شرایط بسیار مناسب فریب می‌دهد. در این صورت اگر کاربر روی لینک ارسال شده کلیک کند احتمال آلوده شدن دستگاهش به بدافزار فیشینگ زیاد است. البته اگر کاربر، تلفن همراهش را به‌روز نگه دارد این احتمال کمتر خواهد شد. در نوع دیگری از این کلاهبرداری فرد قربانی با کلیک بر روی لینک به سایتی مشابه موردی که در ابتدای مقاله با عنوان «ارائه اطلاعات حساب ارزی به کاربر» گفته شد هدایت خواهد شد.
لینک جعلی تایید دومرحله‌ای واتساپ
روش ارسال تایید دومرحله‌ای برای کلاهبرداری به‌ندرت مورد استفاده شیادان قرار می‌گیرد اما به‌هرحال اگر چنین پیامی را دریافت کرده‌اید و از شما خواسته شده تا کدی که برایتان ارسال شده را جهت تایید دومرحله‌ای واتساپ به اشتراک بگذارید باید بدانید که این یک شیوه کلاهبرداری واتساپی است.
طرح‌های جعلی اهدای جوایز
ارسال لینک برای دریافت جوایز و هدایا هم دستمایه کلاهبرداران برای دستیابی به اطلاعات شخصی کاربران واتساپ است. به این طریق لینکی برای دریافت جایزه یا هدیه برای شخص قربانی ارسال می‌شود که برای دریافت جایزه باید روی آن کلیک کند. اما در واقع این یک دام کلاهبرداری واتساپی است.
دعوت به نصب واتساپ طلایی
معمولا کاربران واتساپ از غیرواقعی بودن نسخه‌ای از واتساپ به نام واتساپ طلایی اطلاع دارند. چون در هیچ فروشگاه نرم‌افزاری برنامه‌ای به نام واتساپ طلایی وجود ندارد، اما با این وجود ممکن است افرادی در دام این شیادی گرفتار شوند. در این حالت کلاهبرداران پیامی را به کاربر موردنظرشان ارسال می‌کنند و از او می‌خواهند تا با کلیک بر روی لینکی که در پیام دیده می‌شود نسخه واتساپ موجود را با نسخه ارتقاء یافته واتساپ طلایی جایگزین کنند. اما تنها چیزی که بعد از کلیک بر روی لینک ارسال شده در انتظار کاربر است بدافزار فیشینگ برای سرقت اطلاعات محرمانه و شخصی اوست.
ارسال کد QR جهت اسکن
ممکن است برایتان اتفاق بیفتد که از حسابی در واتساپ یک کد QR دریافت کنید و به بهانه‌های مختلف از شما خواسته شود که آن را در گوشی‌تان اسکن کنید. در این مواقع باید حواستان باشد که هرگز چنین کدهایی از سمت سازمان‌ها یا شرکت‌های معتبر در فضای مجازی برای شما ارسال نمی‌شود و این تنها می‌تواند یک شیوه برای کلاهبرداری واتساپی باشد.
دعوت به سرمایه‌گذاری رمز ارز
اگر پیامی را در واتساپ دریافت کرده‌اید که از شما برای سرمایه‌گذاری در زمینه استخراج رمز ارز دعوت شده است، به احتمال بسیار زیاد افرادی برای به یغما بردن پول‌های شما نقشه کشیده‌اند. شگرد افراد سودجو به این صورت است که از شما دعوت می‌کنند تا با پرداخت مبلغی به عنوان سرمایه‌گذاری اولیه در زمینه رمز ارز به‌خصوص سرمایه‌گذاری «کریپتو» بعد از مدتی سرمایه‌تان را چندبرابر کنید. اما شیادان بعد از فریب کاربر با پول‌های جمع‌آوری شده متواری می‌شوند. به خاطر داشته باشید که اگرچه استخراج رمز ارز امکان‌پذیر است اما به‌دلیل پاره‌ای از منعیات قانونی که در این زمینه اعمال می‌شود افراد سودجو همواره مسیرهای غیرقانونی را بستر مناسبی برای فریب افراد می‌بینند و با سوءاستفاده از همین وجه موضوع، به موفقیت‌هایی در جهت کلاهبرداری از افراد دست پیدا می‌کنند.
فرم‌های نظرسنجی جعلی
شیوه جدید کلاهبرداری واتساپی به این صورت است که با ارسال فرم نظرسنجی از جانب پشتیبانی واتساپ از کاربر درخواست می‌شود تا تجربیات استفاده از این اپلیکیشن را در قالب نظرسنجی بیان کند. اما اگر کاربران در این نظرسنجی شرکت کنند پیامی به آنها ارسال می‌شود که برای ادامه فعال ماندن حساب کاربری‌شان باید مبلغی را پرداخت کنند که جعلی و به جهت سرکیسه کردن این افراد است.
در پایان اگر احیانا در دام یکی از این راه‌های کلاهبرداری واتساپی افتاده‌اید می‌توانید با مراجعه به پلیس فتا موضوع را پیگیری کنید تا از ادامه روند متضرر شدن‌تان جلوگیری کنید.
