مصطفی سلیمان، مدیرعامل هوش مصنوعی مایکروسافت، مدعی شد که محتوای موجود در اینترنت بهمثابه “نرمافزار رایگان” برای آموزش هوش مصنوعی محسوب میشود.
در جریان برگزاری جشنواره اندیشههای آسپن، سخنان مصطفی سلیمان، مدیرعامل بخش هوش مصنوعی مایکروسافت، به جرقهای برای یک مباحثه داغ تبدیل شد. وی در اظهارنظری که با واکنشهای انتقادی گستردهای از سوی کاربران و بهویژه جامعه تولیدکنندگان محتوا همراه بود، اینترنت را به مثابه «نرمافزار رایگان» برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی توصیف کرد. در بخشهایی از این مصاحبه که در حدود دقیقه سیزدهم قرار دارد، مجری برنامه با اشاره به حضور پررنگ نویسندگان در میان حضار و همچنین اقدام OpenAI در استفاده از متننویسیهای ویدیوهای یوتیوب برای آموزش مدلهایش، نگرانیهایی را درخصوص استفاده از محتوای آنلاین برای آموزش سامانههای هوش مصنوعی مطرح کرد.
دربخش دیگری ازاینرویداد، مجری برنامه با طرح پرسشهایی پیرامون مالکیت معنوی (IP) در این گونه موارد و همچنین نحوه ساختاردهی توافقات تجاری مرتبط، به موضوعی ظریف اشاره کرد. او با لحنی کنایهآمیز این پرسش را مطرح کرد که آیا شرکتهای هوش مصنوعی در حال “دزدیدن” مالکیت معنوی جهان هستند؟ این پرسش، به نگرانیهای عمیقتر پیرامون استفاده بیرویه از محتوای آنلاین برای آموزش مدلهای هوش مصنوعی بدون درنظرگرفتن حقوق پدیدآورندگان محتوا اشاره دارد.
اظهارات اخیر مصطفی سلیمان، مدیرعامل بخش هوش مصنوعی مایکروسافت، این باور را القا میکند که توسعهدهندگان هوش مصنوعی میتوانند بدون محدودیت از حجم عظیم دادههای موجود در اینترنت برای آموزش مدلهایشان استفاده کنند. بااینحال، بهنظر میرسد این دیدگاه مسائل حقوقی و اخلاقی مرتبط با مالکیت محتوا و حق استفاده را نادیده میگیرد. قانون (Fair Use) اجازه بهرهبرداری محدود از آثار دارای حق تکثیر را برای اهدافی مانند نقد، آموزش یا پژوهش میدهد. اما استفاده از حجم انبوهی از محتوا برای توسعه مدلهای هوش مصنوعی فراتر از مرزهای این قانون عمل میکند.
این اظهارات با واکنش منفی گستردهای در فضای آنلاین روبرو شد. بسیاری از کاربران پلتفرم توییتر با به اشتراک گذاشتن مجدد ویدیو این گفتوگو، نظرات انتقادی خود را نسبت به دیدگاههای سلیمان ابراز کردند. چهرههای سرشناس حوزه فناوری نیز به جمع منتقدان پیوستند. تام وارن، از چهرههای شناختهشده این حوزه، با زیر سوال بردن رویکرد دوگانه مایکروسافت، این پرسش را مطرح کرد که آیا این شرکت با استفاده از سیستمعامل ویندوز به عنوان «نرمافزار رایگان» احساس رضایت میکند؟
اینترنت انباشته از آثاری است که خبرنگاران، هنرمندان و بسیاری دیگر خلق کردهاند و برای امرار معاش به کسب درآمد از این آثار وابستهاند. اما زمانی که شرکتهای هوش مصنوعی بدون اجازه از این محتوا برای آموزش مدلهای خود استفاده میکنند، عملا ارزش ذاتی این آثار را بدون هیچگونه جبران خسارتی به پدیدآورندگان اصلی، تصاحب میکنند.
دکتر سلیمان در پاسخ به این انتقادات، با اتکا به هوش مصنوعی، استدلال کرد که به زودی هزینه تولید اطلاعات تقریبا به صفر خواهد رسید. اگرچه پیشرفتهای هوش مصنوعی در کاهش هزینههای تولید محتوا قابلتامل است و اقدام OpenAI در انعقاد قراردادهای مجوز محتوا با مؤسسات رسانهای بزرگ و پلتفرمهای آنلاین نشان میدهد احترام به حقوق مالکیت فکری همچنان امری ضروری است.