دیروز سیستم‌های ویندوزی در سراسر دنیا با اختلالات گسترده‌ای مواجه شد که به‌این‌ترتیب بانک‌ها، خطوط هوایی، شبکه‌های تلویزیونی، سوپرمارکت‌ها و بسیاری از کسب‌وکارها را تحت تاثیر قرار داد.

شرکت امنیت سایبری CrowdStrike که نرم‌افزارش توسط بسیاری از کسب‌وکارها در سراسر جهان برای مدیریت امنیت کامپیوترهای شخصی و سرورهای ویندوزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اقدام به یک به‌روزرسانی کرد که موفقیت‌آمیز نبود و کامپیوترهای شخصی و سرورها را از کار انداخت.

به‌این‌ترتیب بود که بانک‌ها و شبکه‌های تلویزیونی در استرالیا و سپس شرکت‌های سراسر اروپا گزارش دادند که با مشکل BSOD روبه‌رو شده‌اند. این مشکل نه‌تنها شرکت‌های مختلف را با چالش روبه‌رو کرد بلکه باعث اختلال در پرواز شرکت‌های بزرگی مثل دلتا، یونایتد و امریکن ایرلاینز نیز شد. اگرچه مشکل به‌سرعت شناسایی شد، اما دستگاه‌هایی که تحت تاثیر قرار گرفته بودند، درگیر شده و حتی بوت‌کردن دستگاه‌های آسیب‌دیده نیز تقریبا مشکل را حل نکرد.

بااین‌حال، ایران از معدود کشورهایی بود که اصلا دچار مشکل نشد و همین موضوع باعث شد که بسیاری این اتفاق را یک افتخار ملی قلمداد کنند و آن را نقطه قوت و امنیت سیستم‌های داخلی کشور در نظر بگیرند، اما در واقع قدیمی‌بودن زیرساخت‌ها باعث شد که ایران از این اختلالات جهانی مصون بماند و هیچ نشانه‌ای از اختلال در سیستم‌های ارتباطی و خدمات اینترنتی نداشت. این موضوع سوالاتی را در مورد دلایل این عدم تأثیرپذیری به وجود آورده است؛ آیا این قضیه به‌خاطر تجهیزات و زیرساخت‌های قدیمی ایران است یا عوامل دیگری در این مسئله دخیل هستند؟

اختلال در سیستم‌های ویندوزی

برای بررسی این موضوع، باید نگاهی دقیق‌تر به وضعیت زیرساخت‌های ارتباطی و تکنولوژیکی ایران و مقایسه آن با کشورهای دیگر بیندازیم. ایران دارای زیرساخت‌های ارتباطی قدیمی و تجهیزات نسبتا قدیمی است که احتملا به‌نظر یک نقطه ضعف بیاید. باوجوداین، برخی مسئولان اظهار کردند در مواقعی مانند اختلالات گسترده‌ سایبری، همین ویژگی‌ها می‌تواند یک مزیت به‌شمار بیاید. تجهیزات قدیمی‌تر و سیستم‌هایی که پیچیدگی کمتری دارند، معمولا معدودتر در معرض آسیب‌های ناشی از حملات سایبری قرار می‌گیرند، به‌ویژه زمانی که حمله به سیستم‌های پیشرفته و پیچیده هدف‌گیری شده‌ است.

یکی از دلایل اصلی عدم تأثیرپذیری ایران در این اختلال جهانی مربوط به نوع حمله و نقاط ضعف سیستم‌های مدرن باشد. شرکت CrowdStrike که مسئول به‌روزرسانی معیوب بود، اعلام کرده است که مشکل اصلی به اختلالات در سیستم‌های ویندوزی مربوط می‌شود و سیستم‌های مک و لینوکس بدون مشکل درحال فعالیت هستند. این‌موضوع نشان می‌دهد سیستم‌های جدیدتر و پیچیده‌تر بیشتر تحت‌ حملات سایبری نسبت‌به سیستم‌های قدیمی‌تر قرار می‌گیرند. بنابراین، زیرساخت‌های قدیمی ایران  به‌خاطر عدم تطابق با تکنولوژی‌های جدیدتر، کمتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند. از سوی‌دیگر از آنجا که شرکت‌های ایرانی از سرویس‌های کمپانی CrowdStrike استفاده نمی‌کنند، این به‌روزرسانی هم مشمول آنها نشده و مشکلی که دامن همه دنیا را گرفته، دامن‌گیر شرکت‌ها و سازمان‌های ایرانی نشده است.

علاوه‌براین، گزارش‌ها نشان می‌دهند بسیاری از سیستم‌ها و سرویس‌های مختلف در سطح جهانی به علت این اختلال دچار مشکل شده‌اند، ازجمله پروازها، بانک‌ها و سوپرمارکت‌ها؛ درحالی‌که ایران در این وضعیت به‌نظر می‌رسد به‌دلیل نداشتن سیستم‌های مدرن و پیچیده‌تر هیچ‌گونه آسیبی ندیده است. براین‌اساس این عقب‌ماندگی از سیستم‌ها را بسیاری نقطه قوت تلقی کرده‌ و مدعی‌اند که داشتن سیستم‌های ارتباطی قدیمی‌تر از یک لایه حفاظتی طبیعی برخوردار است که در مواقع بحران‌های سایبری می‌تواند مفید واقع شود.

بنابراین در این یک مورد خاص، عقب‌ماندگی و قدیمی‌ بودن سیستم‌ها و نیز از رده‌خارج بودن باعث شد تا تحت عملیات سایبری قرار نگیریم، پروازهای‌مان کنسل نشد، اختلالی در سیستم‌های کامپیوتری‌مان ایجاد نشد و توانستیم در چند ساعتی که همه دنیا دست از کار کشیدند، ما همچنان به کار و فعالیت‌مان ادامه دادیم و خللی در کسب‌وکارمان ایجاد نشد.

پس دراین‌مورد خاص باید خوش‌بین باشیم که به‌روز و هماهنگ بودن با سیستم‌ و شبکه‌های جهانی هم خیلی نقطه قوت و پوئن مثبتی محسوب نمی‌شود! دردنیای امروز، بیشتر کشورها با استفاده از ابزارهای پیشرفته و همگام تکنولوژی برتر دنیا دچار اختلالاتی می‌شوند که ما روز گذشته با آن دست‌وپنجه نرم نکردیم.