دوم تیرماه ۱۳۷۹، شرکتی به نام سیسکو با پیشی گرفتن از غول نرم‌افزاری مایکروسافت، عنوان باارزش‌ترین شرکت جهان را به خود اختصاص داد.
این هفته، شرکت انویدیا با پشت سر گذاشتن مایکروسافت، به باارزش‌ترین شرکت جهان ازنظر ارزش بازار (market capitalization) تبدیل شد و نام خود را در تاریخ فناوری ثبت کرد. اما این اولین‌باری نیست که یک شرکت فناوری، تاج پادشاهی ارزش بازار را از مایکروسافت می‌رباید. مایکروسافت که از پیشگامان صنعت فناوری در عصر طلایی دهه ۱۹۷۰ به شمار می‌رود، سال‌هاست که درصدرجدول باارزش‌ترین شرکت‌های جهان قرار دارد. بنیانگذار این شرکت، بیل گیتس، پیش از ظهور غول‌هایی همچون سرگئی برین و لری پیج (بنیانگذاران گوگل)، جف بیزوس (بنیانگذار آمازون) و ایلان ماسک (مدیرعامل تسلا)، به ثروتمندترین فرد جهان تبدیل شد.
ارزش سهام مایکروسافت پس از تثبیت جایگاه آن به‌عنوان رهبر بلامنازع صنعت رایانه‌های شخصی در دهه ۱۹۹۰ به اوج خود رسید. بااین‌حال، این جایگاه همیشگی نبوده و امروز شاهدیم که انویدیا به لطف پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه پردازنده‌های گرافیکی و هوش مصنوعی، از مایکروسافت پیشی گرفته است. در اوج رونق حباب دات‌کام، شرکت نرم‌افزاری مایکروسافت که در شهر ردموند مستقر بود، شاهد افت ارزش بازار خود بود. درآن‌زمان، سرمایه‌گذاران وال استریت به‌دلیل نقش کلیدی سیسکو در تامین زیرساخت‌های اینترنت، به‌سمت این شرکت تولیدکننده تجهیزات شبکه روی آوردند و سیسکو توانست از نظر ارزش بازار از مایکروسافت پیشی بگیرد.
حباب دات‌کام (Dot-com bubble) به‌یک دوره رونق اقتصادی در اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی اطلاق می‌شود که در آن، ارزش سهام شرکت‌های اینترنتی به‌طور غیرمنطقی و با سرعتی شگفت‌انگیز افزایش یافت. این پدیده، عمدتاً به‌دلیل هیجان عمومی پیرامون اینترنت و پتانسیل‌های آن در دنیای تجارت و ارتباطات، به وجود آمد.
در سال ۲۰۰۰، سیسکو با پشت سر گذاشتن مایکروسافت از نظر ارزش بازار به باارزش‌ترین شرکت جهان تبدیل شد. این صعود در ابتدای سال ۲۰۰۰ و همزمان با اوج‌گیری حباب دات‌کام صورت پذیرفت. سرمایه‌گذاران که تحت تأثیر توانایی اینترنت دربرقراری ارتباط جهانی و همچنین درآمد رو به افزایش سیسکو قرار داشتند، باتوجه به نقش محوری روترهای سیسکو در زیرساخت اینترنت، به‌طور چشمگیری روی سهام این شرکت سرمایه‌گذاری کردند. اما پس از فروپاشی حباب دات‌کام، ارزش سهام سیسکو با وجود اینکه بنیادهای مالی شرکت تغییری نکرده و مسیر رشد خود را حفظ کرد، بیش از ۸۰ درصد کاهش یافت.
درطول سال، سهام سیسکو با رشد تقریباً ۳۰ درصدی مواجه شد، درحالی‌که مایکروسافت به دلیل درگیری در پرونده‌های حقوقی با افت ارزش مواجه شد. مایکروسافت درآن‌زمان تحت پیگرد قانونی دولت ایالات متحده به دلیل ادعای انحصارطلبی و محدود کردن دسترسی سایر شرکت‌ها به اکوسیستم نرم‌افزاری خود قرار داشت. سرمایه‌گذاران با احتیاط منتظر هرگونه نتیجه منفی پرونده‌های حقوقی بودند و از آنجایی که سیسکو با چنین تهدیداتی مواجه نبود، روند صعودی سهام آن ادامه یافت. در پایان معاملات روز ۲۵ مارس سال ۲۰۰۰،، ارزش بازار سیسکو با رقم ۵۷۹.۲ میلیارد دلار، یک میلیارد دلار بیشتر از ارزش بازار مایکروسافت ۵۷۸.۲ میلیارد دلار بود.
خوش بینی سرمایه‌گذاران به سهام سیسکو در آن زمان کاملاً موجه بود. این شرکت در سال ۲۰۰۰ شاهد رشد ۵۵ درصدی سالانه درآمد خود بود و طی دو دهه بعد، درآمد سیسکو چهار برابر شده و به حدود ۵۰ میلیارد دلار رسید. بااین‌حال، در اوج دوران دات‌کام، نسبت قیمت به‌درآمد (P/E) سیسکو به ۲۰۱ و نسبت قیمت به جریان نقد آزاد (P/FCF) به ۱۷۶ جهش کرد. این نسبت‌ها ارزش بازار یک شرکت را باتوجه به توانایی آن در ایجاد سود و جریان نقد مقایسه می‌کنند. لازم‌به‌ذکر است که نسبت P/E فعلی سیسکو بسیار واقع‌بینانه‌تر بوده و در حدود ۱۶ قرار دارد.
این ارزش‌گذاری‌های بالا برای سیسکو زمانی اتفاق افتاد که درآمد این شرکت از ۲ میلیارد دلار در سال ۱۹۹۵ به ۱۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰ افزایش چشمگیری یافت. این جهش درآمدی پیش از بحران مالی جهانی و دوران متعاقب آن با نرخ بهره پایین رخ داد. به‌عبارت‌دیگر، بادرنظرگرفتن تورم، ارزش درآمد سیسکو در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ بسیار بالاتر از ارقام فعلی است.
حباب دات‌کام ترکید و هیجان سرمایه‌گذاران نسبت به نقش سیسکو در پیشبرد اینترنت فروکش کرد. بااین‌حال، این شرکت علیرغم از دست دادن تقریباً کل ارزش بازار خود، توانست همچنان به رشد درآمد ادامه دهد. درآمد سیسکو از ۱۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۰، با رشدی حدود ۱۶ درصدی به ۲۲ میلیارد دلار در سال بعد رسید و سپس در سال ۲۰۰۲ دوباره به ۱۹ میلیارد دلار کاهش یافت. اما در سال ۲۰۲۳، درآمد سیسکو به ۵۶ میلیارد دلار رسید، درحالی‌که مایکروسافت، با تکیه بر بخش رایانش ابری و سایر بخش‌های خود، درآمدی معادل ۲۱۱ میلیارد دلار کسب کرد.
