هوش مصنوعی با ابزارهایی مانند چت جی‌پی‌تی و راهکارهای متنوعی از کمپانی‌هایی مانند گوگل، درحال تبدیل‌شدن به یکی از بزرگ‌ترین عوامل تحول در زندگی بشر است. فناوری هوش مصنوعی طی سال‌های 2024 تا 2030، تاثیر عمیقی بر شغل‌ها و صنایع خواهد داشت. همچنین، ابزارهایی نظیر Gamma و Numerous AI نیز به‌سرعت وارد بازار شده و نقش چشم‌گیری در این تحول ایفا می‌کنند.
هوش مصنوعی برخی از مشاغل سنتی را حذف خواهد کرد، اما در مقابل فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد می‌کند. کسانی که با تحول همگام شوند، می‌توانند از فرصت‌های بی‌شمار آن بهره ببرند. درحالی‌که مقاومت در برابر تغییرات ناشی از هوش مصنوعی، به‌معنای ازدست‌رفتن فرصت‌ها خواهد بود.
هوش مصنوعی چگونه جهان را تغییر خواهد داد؟
مانند تمام فناوری‌های نوظهور دیگری، هوش مصنوعی نیز مخالفان و طرفدارانش را دارد؛ ابزارهای جدید و پیشرفت‌های مستمر این فناوری باعث‌شده که شکاف میان هردو گروه عمیق‌تر شود. بسیاری از تحلیلگران براین‌باورند که هوش مصنوعی توانایی ایجاد تغییرات مثبت بسیاری در جامعه دارد که شامل افزایش بهره‌وری، بهبود خدمات بهداشتی و افزایش دسترسی به آموزش می‌شود.
با‌این‌حال، برای بهره‌مندی از تمام ظرفیت‌ها، نیاز به تطبیق سریع با تغییرات اجتناب‌ناپذیر بین کاربران وجود دارد. ازسوی‌دیگر، گروه‌های مخالف به‌ویژه افرادی که در مشاغل تکراری فعالیت دارند، هوش مصنوعی را تهدیدی جدی برای امنیت شغلی می‌دانند. باوجوداین، فناوری‌های هوش مصنوعی و رباتیک نه‌تنها جایگزین برخی مشاغل می‌شوند، بلکه بسترهای تازه‌ای برای اشتغال ایجاد کرده و مسائل پیچیده را ساده‌تر می‌کنند.
براساس گزارش موسسه جهانی مک‌کنزی، پذیرش و پیشرفت‌های هوش مصنوعی تاثیر عمیقی روی اقتصاد جهانی خواهد داشت. پیش‌بینی می‌شود این تکنولوژی تا سال 2030 حدود 13 تریلیون دلار به تولید ناخالص داخلی جهان بیافزاید؛ این رقم معادل 16٪ افزایش تجمعی تولید ناخالص داخلی است و رشد سالانه‌ای حدود 1.2٪ را به‌همراه خواهد داشت. میزان تأثیر را می‌توان با فناوری‌های تحولی دیگر درتاریخ مانند انقلاب صنعتی مقایسه کرد.
افزایش عمدتا ازطریق جایگزینی نیروی کار با سیستم‌های خودکار و ارتقای نوآوری در محصولات و خدمات محقق خواهد شد. همچنین، پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 حدود 70 درصد از کمپانی‌ها حداقل از یک فناوری هوش مصنوعی استفاده کنند، هرچند تنها نیمی از آن‌ها توانایی بهره‌مندی کامل از پنج دسته فناوری هوش مصنوعی را خواهند داشت.
مجله فوربس می‌گوید هوش مصنوعی می‌تواند یکی از مخرب‌ترین، اما درعین‌حال تحول‌آفرین‌ترین فناوری‌ها در اقتصاد جهانی باشد. هوش مصنوعی نه‌تنها زندگی ما را آسان‌تر می‌کند، بلکه آینده‌ای روشن برای بشریت رقم می‌زند. برنارد مار و همکارانش نیز تاکید دارند که تاثیر تحول‌آفرین هوش مصنوعی روی اقتصاد، سیاست، حقوق و صنایع مختلف، نیازمند بحث‌های جدی و آمادگی‌های لازم است.
تکنولوژی‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی می‌توانند به بهبود بهره‌وری، ارتقای خدمات بهداشتی و گسترش دسترسی به آموزش کمک کنند. همچنین، این فناوری نقش کلیدی در حل مسائل پیچیده و تسهیل زندگی روزمره خواهد داشت. ازاین‌سو، برای بهره‌برداری موثر، باید زیرساخت‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و مهارت‌های لازم برای تطبیق با آن توسعه یابند.
تاثیر هوش مصنوعی بر مشاغل؛ چه تعداد شغل تا سال 2030 جایگزین خواهد شد؟
گزارش بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس حاکی از آن‌است‌که هوش مصنوعی شاید جایگزین 300 میلیون شغل تمام‌وقت در سراسر جهان شود. فناوری هوش مصنوعی می‌تواند یک‌چهارم وظایف کاری در ایالات متحده و اروپا را برعهده بگیرد. البته، این تنها به‌معنای حذف مشاغل نیست؛ بلکه مشاغل جدیدی ایجاد خواهد شد و بهره‌وری نیز افزایش خواهد یافت.
همچنین، این گزارش پیش‌بینی می‌کند که هوش مصنوعی می‌تواند ارزش کل سالانه کالاها و خدمات تولیدشده در جهان را تا 7 درصد افزایش دهد. مطالعات بیشتر نشان می‌دهند که حدود دوسوم مشاغل در ایالات متحده و اروپا احتمالا تحت تاثیر اتوماسیون قرار می‌گیرند؛ به‌این‌معنی که برخی از وظایف آن‌ها توسط هوش مصنوعی انجام خواهد شد.
حدود یک‌چهارم این مشاغل به‌صورت کامل به هوش مصنوعی واگذار خواهند شد. تحقیقات دانشگاه پنسیلوانیا و OpenAI نشان می‌دهد که گروهی از کارمندان یقه‌سفید، با درآمد سالانه تا 80,000 دلار، بیشترین احتمال تأثیرپذیری از اتوماسیون نیروی کار را دارند.
همچنین، گزارشی از MIT و دانشگاه بوستون حاکی از آن‌است‌که هوش مصنوعی تا سال 2025 می‌تواند جایگزین دو میلیون کارگر تولیدی شود. مطالعات موسسه مک‌کنزی نیز نشان می‌دهد که تا سال 2030، حداقل 14 درصد از کارمندان در سراسر جهان مجبور به‌تغییر شغل به‌دلیل دیجیتالی‌شدن، پیشرفت‌های رباتیک و اتوماسیون خواهند شد.
گروه‌های شغلی در معرض خطر
مطالعات نشان می‌دهد هوش مصنوعی تاثیر زیادی بر شغل‌ها خواهد داشت که در برابر اتوماسیون آسیب‌پذیرتر می‌شوند؛ یعنی وظایف آن‌ها به‌صورت گسترده توسط ربات‌های هوش مصنوعی کامل انجام خواهد شد؛ در ادامه به برخی از این گروه‌ها اشاره می‌کنیم.
نمایندگان خدمات مشتری
امروزه بسیاری از تعاملات خدمات مشتری دیگر نیازی به حضور انسان ندارند. اکثر سوالات مشتریان، تکراری و ساده هستند و نیازی به هوش انسانی یا اجتماعی بالا ندارند. چت‌بات‌های هوش مصنوعی می‌توانند به‌سرعت به این سوالات پاسخ دهند و جایگزین نمایندگان خدمات مشتری شوند.
منشی‌ها و پذیرش
درحال‌حاضر، بسیاری از شرکت‌ها از ربات‌های پذیرش و سیستم‌های خودکار تماس استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌مثال، سیستم‌هایی مانند AimeReception قادر به برقراری تعاملات انسانی، شامل شنیدن، دیدن و پاسخ دادن به مهمانان هستند.
حسابداران و دفترداران
امور حسابداری نیز درحال دیجیتالی شدن هستند. سیستم‌های حسابداری مبتنی‌بر هوش مصنوعی، کارآمدی و امنیت بیشتری ارائه می‌دهند و با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، داده‌ها را جمع‌آوری، ذخیره و تجزیهوتحلیل می‌کنند. سیستم‌ها هزینه کمتری نسبت‌به استخدام کارکنان تمام‌وقت دارند.
فروشندگان
تبلیغات سنتی به‌تدریج جایگاه‌شان را به بازاریابی دیجیتال هدف‌مند داده است. پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی اکنون امکان ایجاد محتوای شخصی‌سازی‌شده برای مخاطبان مختلف را فراهم کرده‌اند و نیاز به فروشندگان حضوری کاهش یافته است.
تحلیلگران داده
هوش مصنوعی در حوزه تحقیق و تحلیل داده‌ها، فرآیندهای پیچیده‌ای مانند مرتب‌سازی، استخراج و تحلیل داده‌ها را به‌صورت موثری انجام می‌دهد. پیشرفت‌های هوش مصنوعی احتمالا نیاز به تحلیلگران انسانی را در آینده کاهش می‌دهند.
کارکنان انبار
صنعت فروش آنلاین به‌سرعت درحال رشد است و اتوماسیون انبارها به بهبود کارایی در فرآیندهای لجستیکی کمک کرده است. از سیستم‌های کامپیوتری برای هدایت کارکنان تا بارگیری خودکار، فناوری هوش مصنوعی نقش مهمی در افزایش بهره‌وری انبارها ایفا می‌کند.
تضمین بیمه
وظایف مربوط به تحلیل داده‌های بیمه و ارزیابی صلاحیت متقاضیان می‌توانند به‌راحتی توسط الگوریتم‌های هوش مصنوعی انجام شوند. فناوری هوش مصنوعی احتمالا نیاز به نیروی انسانی در این حوزه را کاهش خواهد داد.
خرده‌فروشی
ایستگاه‌های خودپرداخت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای نمونه‌ای از استفاده موفقیت‌آمیز از اتوماسیون در صنعت خرده‌فروشی است. سیستم‌های هوش مصنوعی با کاهش نیاز به صندوقدار، هزینه‌های شرکت‌ها را کاهش داده و کارایی را افزایش می‌دهند.
چگونه به سرعت شغل خود را تغییر دهیم؟
کارشناسان معتقدند که هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی با تاثیر گسترده بر شغل‌ها، فرصت‌های بیشتری ایجاد خواهد کرد. با‌این‌حال، برای برخورداری از تحولات فناوری و انتخاب شغل جدید، باید مهارت‌های لازم را برای انجام آن کار کسب کنید. اگر در معرض تهدید هوش مصنوعی قرار دارید و به‌دنبال تغییر شغل به نقشی متمرکز روی هوش مصنوعی هستید، نشان‌دادن دانش و تجربه در زمینه توسعه هوش مصنوعی می‌تواند به شما برتری دهد.
برای کسب مهارت‌های لازم و متمایز شدن از سایر نامزدها، باید اقداماتی چون افزایش مهارت‌های فنی، گذراندن دوره‌های آنلاین، آشنایی با صنعت، کسب تجربه کاری و توسعه مهارت‌های نرم را انجام دهید. هوش مصنوعی به‌تحقیق و همکاری گسترده نیاز دارد، چراکه هنوز یک تکنولوژی نوظهور است. مهارت‌های نرم می‌توانند شما را از سایر توسعه‌دهندگانی که تنها مهارت‌های فنی دارند، متمایز کنند.
کدام مشاغل توسط هوش مصنوعی جایگزین نخواهند شد؟
براساس دیدگاه‌های گسترده، هوش مصنوعی تاثیر چشم‌گیری بر شغل‌ها خواهد داشت؛ همچنین، بسیاری از افراد در صنایع خاص می‌توانند با خیال راحت ادامه دهند، چراکه هوش مصنوعی تهدیدی برای شغل و معیشت آنان نخواهد بود. در ادامه برخی از مشاغلی که شامل وظایف تکراری نمی‌شوند و مستعد اختلال نیستند را ذکر خواهیم کرد؛ به‌این‌معنی که هوش مصنوعی جایگزین این مشاغل را در بازار کار آزاد نخواهد شد.
معلمان
معلمان معمولا نقطه مرجع بسیاری از ما هستند. اغلب، تصمیمات تحصیلی ما تا حدی برپایه میزان الهام‌بخشی یک معلم خاص در سال‌های قبل است. به‌همین‌دلیل، تقریبا غیرممکن است که در آینده یک تجربه آموزشی کاملا دیجیتالی داشته باشیم.
وکلا و قضات
مشاغلی مانند وکالت با مؤلفه‌های قوی مذاکره، استراتژی و تجزیهوتحلیل پرونده‌ها هستند. بسیاری ازاین تصمیمات براساس تجربه شخصی و دانش هر متخصص اتخاذ می‌شود. برای پیمایش در سیستم‌های حقوقی پیچیده و دفاع از موکل در دادگاه، به مجموعه‌ای از مهارت‌های خاص نیاز است. هنگامی که نوبت به درنظر گرفتن جنبه‌های مختلف یک محاکمه و تصمیم‌گیری نهایی می‌رسد که می‌تواند در مورد قاضی به سال‌ها زندان تبدیل شود، عامل انسانی دخیل است.
مدیران، مدیران ارشد و مدیرعاملان
مدیریت تیم‌ها در یک سازمان به رهبری مربوط می‌شود و این مجموعه‌ای از رفتارها نیست که بتوان آن‌ها را در یک کد نوشت و به‌صورت خطی پردازش کرد. همچنین، مدیرعامل مسئول به اشتراک گذاشتن ماموریت و ارزش شرکت با تیم است. بسیار بعید است که سرمایه‌گذاران هرگز با سرمایه‌گذاری در شرکتی که توسط ربات‌ها یا الگوریتم‌ها اداره می‌شود، احساس راحتی کنند.
مدیران منابع انسانی
اگرچه هوش مصنوعی در فرآیند استخدام برای آسان‌تر و سریع‌تر کردن بررسی رزومه‌ها کمک می‌کند، اما مدیران منابع انسانی هنوز طیف وسیعی از وظایف بسیار مهم را در یک سازمان انجام می‌دهند. استخدام متخصصان جدید تنها بخشی از اختیارات آن‌هاست. همچنین، مدیران منابع انسانی نقشی کلیدی در سازمان برای حفظ انگیزه کارکنان، تشخیص زودهنگام علائم نارضایتی و مدیریت آن‌ها درصورت امکان دارند.
روانشناسان و روانپزشکان
درحال‌حاضر، اگرچه از فناوری تشخیص چهره برای توسعه مراقبت و پشتیبانی اولیه مشاوره هوش مصنوعی باتوجهبه تقاضای رو به رشد استفاده می‌شود، اما سلامت روان موضوعی بسیار حساس است. هنگامی که نوبت به حمایت از مردم برای موفقیت در زندگی در تمام جنبه‌های آن می‌رسد، لمس انسانی ضروری است.
جراحان
تکنولوژی دقت تشخیص و شناسایی بیماری‌ها در هر گزارش پزشکی را به‌صورت جدی افزایش داده است. همچنین، رباتیک میکرو دقت جراحان را هنگام عمل افزایش می‌دهد و روش‌های کمتر تهاجمی را ممکن می‌سازد. جراح بودن مستلزم توانایی برقراری ارتباط با بیمار در سطوح مختلف دیگر و درعین‌حال در نظر گرفتن تعداد زیادی از عوامل است. تجربه، دانش و مهارت‌های کسب شده در طول سال‌ها، عواملی هستند که باید در عرض چند دقیقه حین عمل متمرکز شوند.
تحلیلگران سیستم‌های کامپیوتری
مهم نیست که چقدر خودکار شویم، همیشه نیاز به حضور انسانی وجود خواهد داشت که بتواند کارهای نگهداری، به‌روزرسانی، بهبود، اصلاح و راه‌اندازی سیستم‌های پیچیده نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را انجام دهد که اغلب برای کارکرد صحیح به هماهنگی بیش از یک متخصص نیاز دارند. بررسی قابلیت‌های سیستم، کنترل گردش کار و زمان‌بندی بهبودها و افزایش اتوماسیون تنها بخشی از کار یک تحلیلگر سیستم‌های کامپیوتری است، حرفه‌ای که در سال‌های اخیر تقاضای زیادی داشته است.
هنرمندان و نویسندگان
نوشتن یک هنر ظریف و مبتکرانه است و توانایی قرار دادن گزینه‌ای خاص از کلمات به ترتیب صحیح قطعا تلاشی چالش‌برانگیز است. بنابراین حتی اگر هوش مصنوعی از نظر فنی ظرفیت جذب محتوای بیشتر کتاب‌های جهان را داشته باشد و با سبک ارتباطی تا حدودی آشنا شود، جادو و هیجان خلق هنر با کلمات چیزی است که تقریبا در سال‌های آینده در حوزه رقابت ما باقی خواهد ماند.
چگونه فناوری نوظهور هوش مصنوعی بهره‌مند شویم؟
مجمع جهانی اقتصاد پیش‌بینی کرده که هوش مصنوعی تا سال 2025 توانایی جایگزینی حدود 85 میلیون شغل را خواهد داشت. براساس گزارش Freethink، تا همان سال حدود 65 درصد از شغل‌ها خرده‌فروشی نیز می‌توانند بر اثر تاثیر هوش مصنوعی خودکار شوند. تغییرات عمدتا به‌دلایل پیشرفت تکنولوژی، افزایش هزینه‌ها، دستمزدها، محدودیت بازارهای کار و کاهش هزینه‌های مصرف‌کننده اتفاق خواهد افتاد.
مطابق گزارش PwC، تا اواسط دهه 2030، حدود 30 درصد از مشاغل می‌توانند خودکار شوند. تغییرات در ابتدا زنان را بیشتر تحت تاثیر قرار خواهد داد، چراکه آن‌ها بیشتر در نقش‌های اداری و دفتری فعالیت دارند. با گذشت زمان، مردان نیز به‌دلیل جایگزینی وسایل نقلیه خودران و اتوماسیون مشاغل دستی، تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
شبکه اجتماعی LinkedIn بیان می‌کند که بسیاری از ما احتمالا پیش‌تر تجربه استفاده از هوش مصنوعی را داشته باشیم، حتی بدون آنکه متوجه باشیم. استفاده از دستیارهای صوتی نظیر Alexa و Siri یا برنامه‌های هوش مصنوعی موجود در تلفن‌های همراه، نمونه‌هایی از این تجربیات هستند. برای پیشرو بودن در عصر هوش مصنوعی، ضروری است که مهارت‌های جدیدی را توسعه داده و با تغییرات بازار کار سازگار شوید.
استراتژی‌هایی برای پیشرفت در عصر هوش مصنوعی
- یادگیری مادام‌العمر
در عصر هوش مصنوعی، باید به طور مداوم در حال یادگیری و سازگاری با فناوری‌های جدید باشید. شرکت در دوره‌ها، کارگاه‌ها و کنفرانس‌ها و آگاهی از آخرین روندهای صنعتی از جمله اقداماتی است که می‌تواند به شما کمک کند.
- توسعه مهارت‌های نرم
هوش مصنوعی در انجام وظایف تکراری عالی عمل می‌کند، اما همچنان از تقلید هوش هیجانی و خلاقیت انسان فاصله دارد. تقویت مهارت‌های ارتباطی، حل مسئله و همکاری از جمله عوامل موفقیت در این عصر خواهد بود.
- سرعت عمل
توانایی سازگاری سریع با شرایط در حال تغییر اهمیت بسیاری دارد. برای این منظور، باید آماده یادگیری مهارت‌های جدید، پذیرفتن مسئولیت‌های تازه و حتی تغییر مسیر شغلی باشید.
- تخصص در حوزه‌های خاص
با گسترش هوش مصنوعی، تقاضا برای کارگران متخصص بیشتر می‌شود. تخصص در یک زمینه خاص می‌تواند شما را برای کارفرمایان ارزشمندتر کرده و در بازار کار برجسته‌تر کند.
آموزش و دانشگاه‌های نسل آینده
برای موفقیت در دنیای هوش مصنوعی، چابکی و توسعه مهارت‌ها بسیار حیاتی است. دانشگاه‌های نسل آینده مانند Nexford، برنامه‌های آموزشی را طراحی کرده‌اند که دانشجویان را به مهارت‌های لازم برای تطابق با بازار کار هوش مصنوعی مجهز می‌کند. این دانشگاه‌ها دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد در حوزه‌های مرتبط با هوش مصنوعی ارائه می‌دهند که برای آماده‌سازی دانشجویان باتوجهبه نیازهای جدید بازار کار طراحی شده‌اند.
سخن پایانی
باوجود نگرانی‌ها درباره از دست رفتن شغل‌ها، بسیاری از کارشناسان معتقدند که هوش مصنوعی فرصت‌های جدید شغلی بیشتری نسبت‌به آنچه جایگزین می‌کند، ایجاد خواهد کرد. برای استفاده بهینه از این فرصت‌ها، باید یادگیری مداوم، توسعه مهارت‌های نرم، سرعت عمل و تخصص در زمینه‌های خاص را در دستور کار قرار دهید.
هوش مصنوعی با خودکارسازی فرآیندها و تسهیل وظایف پیچیده تاثیر گسترده‌ای بر شغل‌ها می‌گذارد و فرصت تمرکز روی اهداف خلاقانه‌تر را برای انسان‌ها فراهم می‌کند. برای آنکه از این تغییرات بهره‌مند شوید، ضروری است که با این فناوری سازگار شوید و مهارت‌های لازم را برای موفقیت در بازار کار آینده به دست آورید.
