دلایل آتش گرفتن باتری‌های لیتیوم یونی

باتری‌های لیتیوم یونی که عمدتا در موبایل‌ها و تبلت‌ها استفاده می‌شوند، مستعد آتش گرفتن هستند. در این مطلب به بررسی دلایل آتش گرفتن باتری‌ گوشی می‌پردازیم.

باتری‌های لیتیوم-یونی، به اختصار Li-ion، یکی از رایج‌ترین انواع منابع انرژی قابل‌حمل در دنیا هستند. منبع شارژ بیشتر دستگاه‌های سبک و گجت‌های هوشمند امروزی، باتری‌های لیتیوم-یونی هستند. همچنین این نوع از باتری‌ها با ابعاد متناسب، در وسایل نقلیه برقی هم وجود دارند. این مزیت که آن‌ها قابلیت شارژ مجدد دارند، محبوبیت باتری‌های لیتیوم یونی را به طرز چشمگیری افزایش داده است. بزرگ‌ترین دلیل علاقه‌مندی به این باتری‌های قابل بازیافت، امنیت بالای آنها است. با این حال باتری‌های لیتیوم-یونی یک نقص عمده هم دارند که در سال‌های اخیر مشهودتر شده است.

در شرایط خاص، مشاهده شده که باتری‌های لیتیوم یونی ناگهان آتش می‌گیرند؛ اگرچه اتفاق روزمره و معمولی نیست اما در سال‌های اخیر به قدری تکرار شده که سازمان‌های آتش‌نشانی و سایر ارگان‌های امدادی رویه‌های خاصی را برای شناسایی و مهار چنین آتش‌سوزی‌هایی در پیش گرفته‌اند. البته قطعا بهترین راه این است که از آتش‌سوزی جلوگیری کنیم؛ پس باید بفهمیم که دلایل آتش گرفتن باتری‌ لیتیوم-یونی گوشی چیست.

فرار حرارتی

مقصر و عامل اصلی در لیتیوم-یونی و دلایل آتش گرفتن باتری‌ گوشی، رخ دادن یک اتفاق شیمیایی به نام فرار حرارتی است. به بیان ساده، فرار حرارتی زمانی رخ می‌دهد که به هر دلیل، عاملی باعث ایجاد جرقه در داخل محفظه باتری لیتیوم ‌می‌شود. این موضوع منجر به ایجاد واکنشی زنجیره‌ای شده و در نهایت سبب انفجار می‌شود. همین انفجار به تنهایی می‌تواند باعث آتش‌سوزی شود، اما اگر نزدیک مواد اشتعال‌زا مانند پارچه یا روغن باشد، آتش با سرعت بیشتری گسترش خواهد یافت.

اما از دلایل آتش گرفتن باتری‌ گوشی باید به این موضوع اشاره کنیم که محفظه باتری‌های لیتیوم یونی شامل سه عنصر است: هوا، گازهای رسانای الکتریکی و مواد شیمیایی. اگر بدنه آسیب فیزیکی ببیند یا در اثر شارژ نامناسب بیش از حد گرم شود، گازها تبخیر شده و محفظه منبسط می‌شود. وقتی به نقطه بحرانی رسید، محفظه پاره شده و گازهای اشتعال‌زایی آزاد می‌کند. به عنوان مثال، اگر باتری مورد نظر مربوط به یک تلفن همراه باشد، به احتمال زیاد گوشی منفجر خواهد شد.

محار آتش ناشی از لیتیوم-یون

آتش‌سوزی‌های لیتیوم یونی مواردی نادر هستند اما در برخی شرایط نیز رخ می‌دهند. به‌طور معمول این اتفاق برای باتری‌هایی که مراقبت خوبی از آنها صورت نگرفته رخ می‌دهد. مثلا اگر باتری در معرض آسیب فیزیکی یا گرمای مستقیم باشد، احتمال آتش‌سوزی در آن بالاتر خواهد بود. بنابراین برای جلوگیری از چنین آتش‌سوزی‌هایی، باید با دستگاه‌هایی که دارای باتری لیتیوم یونی هستند با احتیاط رفتار کنید و آنها را فقط با سیم‌های شارژ و آداپتورهای مناسب و سازگار شارژ کنید. همچنین دقت داشته باشید که دستگاه را بیش از زمان مورد نیاز در شارژ رها نکنید.

در شرایطی که یک آتش‌سوزی لیتیوم یونی رخ می‌دهد، مانند تمام موارد دیگر، باید توسط ایستگاه‌های آتش‌نشانی مدیریت و اطفا گردد. مهار آتش با کپسول‌های اطفای حریق شیمیایی و دور کردن منبع آتش‌سوزی از مواد قابل اشتعال، مانند پارچه و سایر دستگاه‌های لیتیوم یونی، نکته مهمی است. به یاد داشته باشید که حتی اگر آتش را خاموش کنید، ممکن است دوباره مشتعل شود؛ خصوصا اگر دستگاه‌تان بیش از یک باتری داشته باشد. در هر صورت با نزدیک‌ترین مرکز آتش‌نشانی نزدیک محل زندگی‌تان تماس بگیرید و از آنها بخواهید که دستگاه را کاملا معدوم و خطر را برطرف کنند.

جمع‌بندی

اولین گام برای محافظت از خودتان و محیط اطرافتان این است که از آتش‌سوزی‌های مرتبط با لیتیوم یون جلوگیری کنید. برای این کار چند توصیه اساسی به شما داریم، اول اینکه از دستگاه‌هایی که دارای باتری لیتیوم یون هستند، به خوبی مراقبت کنید و از وارد کردن هرگونه ضربه به آنها خودداری نمایید. دیگر اینکه آنها را در مجاورت گرما قرار ندهید. مورد سوم، تلفن‌ همراه و سایر دستگاه‌های‌ خود را حتی اگر دارای قابلیت قطع خودکار برق هستند، در طول شب تا صبح یا به مدت طولانی به برق برای شارژ متصل نکنید. همچنین استفاده از هرگونه شارژر و آداپتور ناسازگار با شرایط دستگاهتان را فراموش کنید. به یاد داشته باشید که حادثه تنها یک بار رخ می‌دهد اما معلوم نیست که اثرات آن قابل جبران خواهند بود یا خیر.